vendredi, janvier 22, 2010

Alas igaddan, yah ; asblàttic, uhu

Lligh ur ta iggwiz igllin n Sàid Actuk akal, inna gh yat n tallghatin nes amarg ad :

…Acku illa mad as innan ur a(r) ttendamegh,

Ghay-lli bedda ttinin ur a(r) t ttebadalen

Ur d is ugwigh a flan ad ukan ttendamegh

Ad nit ndemegh aqqwsid, nezzga lhsab nes

Yakwrt kra n lmsxut, ar gis ttexerbaqqn

Kwtigh-d tattiytin ad fulkinin illan s teduri d(w) ammak lligh sfeldegh gh Internet i kra n imurig n Sàid Actuk lli mu tules, gh igariwen ad, yat terabbut n Teznit lli mmu ttinin Imghran.

Ur ta f bderegh udem ad gh umagrad ad inu, may-ad ar ad agh yajj ad nsawl f yan ummukris bahra imqqurn lli illan gh uzawan amazigh n ghil-ad : alas n umarg n zikk.

S izwar, iqqan-d ad inigh yat teguri meqqurn : hati, gh tesga inu, ur gis ur yat igh ar nttals i taysi tazawenant[1] n imzwura. Is akkw kra n tattwalin ar bahra tezil. Acku ar tt id-yaqqlay uzmez, urrin tt id idammen, ttufka as dagh tudert yadn, tiss snat. Ar akkw ttaf tad iggwran tad izwarn. Acku ar dagh gis ttfrukssu, ttbbughllu akkw, zund tuga (y) ad nn-ifsan gh ignwan gh teghula n kra ussggwass d-ighlin.

Udaden

Fadd a fell-awen fawent teghawsiwin, rad awen fkegh, a imghra inu ittuhmalen, yan umdya mezziyn, ilan imikk ! Ad nn akkw ur naggug, sfeld at ghar i(w) Udaden, lli akkw tessenem, igh riren ur d yat ur d snat n tallghatin n Lhajj Belàid, Sàid Actuk, Bubaker Anccad d wiyyad d wiyyad !

Kra n tekklitin, is akkw gis llant is yad-lli ttumdalen, issggwassen f issggwassen, gh tillas n tattawt[2] ar lligh sul ur ssenen medden is tt inn akkw kkant. Aresen tentt id netteni, kkesen asentt agdrur, suden-nn gis iman n tudert, dderen dagh tiss snat tattwalin.

Zer at ghar tizlit n Sàid Actuk, « A(y) attbir igan azerwal, hann lbaz(i) » ! Ur nigh is sul ur illa mad s tt ur issen ! Macc madd yiwin mek-ann ? Taghawsa ad tega bahra tunzilt[3], ur tecqqa ad s tt izzugez yan, ura ad s tt izuzzer : mladd izd ur Udaden ur sar illa (w) addur ann iggutn dar tallghat ann. Acku alas lli as skeren ifulki bahra. Ar lligh tt akkw hsan mad ur idrusn n medden. Ini as ad gin gh imarayen n terabbut ann neghdd uhu .

Mek-lli s nnigh gh mad izrin, macc ur gis yat igh as dagh ulsegh : iqqan-d ad yili gh iguyya nnun masdd is ur gigh mar n wid iskaren tagguri n (w) alas n imurig aqqbur. Macc tawalt ad lligh ulsen Imghran i(w) umarg n Sàid Actuk, skeren gar awwuri d uggar nes. Irwwayen f irwwayen. Irkkizen f irkkizen. S yat teguri yadn, ur as ghersen ura smmudersent.

S(w) awal nit n igllin n Sàid Actuk, « xerbqqent » ar lligh sul ur irwas yat, ura iga sul amya. Acku ur ummlen[4] iman n imurig ann n umarir negh bahra meqqurn. Yah, illa fell-awen ad tessenem izd kra igat tallghat, zund kra igat afgan iddern, tella s iman d temagit nes. Igh ur llan gh ixf n walli rad as yalles, hann ur yad-lli yufi yat, ura ijla i as yat, lli s inna igllin n Hemmu u Ttalb.

Ur nnigh nesghawsa ad dagh nales masdd may-ad is ur ifulki ur ar teskaren medden. Acku ixwcen hawla[5]. Slawattin gh dar inazuren lligh bedda izdegh ssiàr n Temazight, asin tighit i(w) umarg nes.

Azzaguz[6]

Yan (w) awal ibbi timidi, Imghran ur ten tesfulki tawwuri ad lli skeren f Sàid Actuk. Ar immal yat teghawsa : azzaguz ur bahra iga winsen. Taggurant, nettat, ad ak fell-as ur nsawl ura ngger asen. Aters is ar ka sul ttelmaden igwmmayen n uzawan ! Ma dagh za issen ?

Macc, meqqar ad akkw ghik-ann, ad bahra fella-sen ur nggwiz, nmelent s udad, nrzem fell-asen aqqeryal ghar nettni. Llan is ten akkw daràan, zerint s mad iggutn gh man zund gar tagguri ann. Yat ukan, gh umnid inu, illa fell-i ad inigh yan (w) awal n tidet f terabbut ad. Hati tudert nes ur tega ghar tirziwin[7]. Illa ma gh ssuhmen medden d indfar n uzawan amazigh.

Yan umdya ? Alas lli skeren i imurig n yan umarir yadn bahra ittubdarn n(w) Actuken : Bubaker Anccad. Tawwuri ann sgaddant ar lligh tt ka ttini, is akkw teffi aman s berra ar lligh dis munen, lli s ar nettini gh dar-negh. S yat teguri yadn, ur gis illa mad nn gis teggat ur mad d gis tekkest. Tehiyya timidi f timidi. Macc, tudert tega bedda mek-ann : illa ma gh tera afella, illa ma gh tesker izddar. Zund ukan agiwen lli ittenzayen gh kra n(w) anu.

Yan (w) awal ukan, iqqan-d inazuren Imazighen ad akkan tizi iggutn i tewwuri nesen, salantt ar kigh tenwa. Ad ka ur tefizzin, ar ttaylalen, ar smerdffiyen gh tiysi negh d tinsen zund ukan igh icuwwr kra n yan, ifsi iskraf i izgaren, izem asen gh kra n uhanu iktarn s ifckan n faruz. Hati, kra igat taghawsa ar ttiri tizi nes fadd ad tegiddi, tasswa, fadd ad tili tadfi. Ad ur tegrujjem, ur sul tega i ghik-ad ura ghik-ad, ura teqqen kra n ughjjaj.

Awal iggwran, ayt-ma d istt-ma, ujjigh awen afulki awigh wayyad, uttegh awen anmuqqar s kra n(w) arra yadn igh t inna Bab n ignwan d ikallen!




[1] Musical

[2] L’oubli

[3] Facile

[4] Respecter

[5] Beaucoup, bahra.

[6] Constance

[7] Échecs

5 commentaires:

Anonyme a dit...

Tanmirt Mass Lahsen Ouluadj,
li7ak turit tatwalt ad s tmazight, tiwitiyd tmam.Awa han awal, ur nuffi annal gh watig n tmazight s tefransist wala s te3rabt.
Gh usmakkel enk f trabut n Imeghrane, tsugutass yan imik.
Imeghran fkan mayguten i rways i9buren.Adur t9elm skran yan ard isker sa7a, 3ad at tekkatm.
Imeghrane guan i3zriyen, awsatasn a tfalki tgharast ensn.

li7 ka be3da turat mayad s tchel7iyt, i7la ya7, ura7d yiwi yan lakhbar.

lahsen.Oulhadj a dit...

Tanmmirt nek bahra a tagwmat lligh nn tegit tuggwas nek ar lligh teghrit amagrad ad inu. Tighri s Temazight ur bahra terxa, acku tuggt n ayt-dar-negh ur tt myarn.
Macc, imikk s imikk, rad dar-negh teg zund aman igh nzzider, nzzugaz, nmmagh ar tt naqqra.
Gh usga lli tbdert, meqqar bahra ur ssengh mad terit ad yyi t id tesslkemt, iqqan-d ad ak inigh yan(w) awal igan imikk. Hati ur gigh mar(contre) n terabbut ad n Imghran. Ur disen ssaregh (crkegh) abra afulki d ufra.
Is ka lligh ulsen i(w) umarg n Sàid Actuk ur as skeren mek-lli s ixssa ad t ig. Smerwint ar lligh fell-I icqqa ad t akkwzegh. Mek-ann ur ifulki. Acku ur fekan timitar massd is gisen tamuli (respect) n umarir ann bahra ittubdarn.
Ay-lli nn-unnigh, is ka skeren tawwuri ann fadd ad inin din-d tasfift. Inazuren n tidet ur ar skaren mek-ann.

Anonyme a dit...

tanmirt enk enk a gwma lahcen.
Kiy han yat s yat, nik awal ariy issasum ki7 yiffif (zund tabaamrant,yuba...).
Imeghrane waxa7 tazzaln 7tghrdin n i9aridn (zund kullu afgan) fkan yat tudert tisnat i umarg a9bur.Urta darsn l professionnalisme masd sfughn wins.
Kiy han awal i7la.

Unknown a dit...

azul mas oulhajj
rad nnigh aylli rad nnigh s imikk n umarg
igh ak nbdr tifizza ,imghran ayann
tifizza ahh a tifizza tilli ttakwrnin
awal n middn wwida t yuran ad t inin
willi issudumn idarrn ahh ukan nnigh
ma mu ran imurig n kra ad tn ka rwwin
boubakr anccad d wactuk a mi tulrm
biyzmawn a id bab n tkrkas ittat nn
ur tgi axlu wala bbuxx wala timmuttal

Unknown a dit...

l3rbi a(y) asffazzay ar tn issakway
wakal ighal is iga gh willi nit issnn
i umarg ima daddas mad t akkw ur issnn
inna s ifta ar issudum afus i walli as
yakkkan imikk imazighn ur tgim mkad